1. sarıkamış'ın yıldönümündeyiz 22 aralık'ta başlayan harekatın en çetin günlerindeyiz. ben anti-militarist bir insanım bunun en büyük sebeplerinden bir ise erler. er dediğimiz kişi ne harbiye mezunudur ne de büyük ingiliz balolarında savaş planı yapan bir rütbeli. er dediğimiz dümdüz halktır. sarıkamış benim içimi en çok acıtan olaylardandır. hayalperest bir paşanın peşinde sürüklenen -sayı kesin olmamak kaydıyla- aşağı yukarı 120 bin asker bölgenin coğrafi ve iklim şartları gözardı edilerek resmen ölüme yollanmıştır. oralı olan var mı bilmem ama tam bugünlerde yaşadığınız şehrin soğuğunu düşünün onu bi 5'le çarpın sonra 5 gün aç susuz o soğukta yürüyün uyusanız donarak ölürsünüz diye uyumayın üzerinizdeki kalın kıyafetleri de denetimden sonra almış olsunlar, işte böyle bir hal içinde yürüyorlar. yiyecek oradan temin edilsin deniyor sanki orada yaşayan köylü kendini besleyebiliyor gibi 100 bin asker yollanıyor tabi aç kalıyorlar. bölgedeki ermeniler ruslara yardım etmiştir evet çünkü vaadedilen şeyi artık onlara osmanlı'nın veremeyeceği kesinleşmişti ama sadece ermeniler yüzünden mi bu harekat başarısız olmuştur?
bölgenin ve hatta osmanlının en büyük ve donanımlı ordusu erzurumda konuşlanmış olan 3. ordudur. işte bu ordu resmen kendi elimizle yok edilmiştir. 90 bin şehit sayıs evet gerçekçi değil bunu sanırım kaymakam (gizlinot: yarbay) şerif bey'in hatıratından alıntılıyor insanlar. bu da ayrı bir dert benim içimde. herekat 1914'ü 1915'e bağlayan kış yapılıyor ve hatırat 8 yıl sonra yazılıyor o güne dek gazetelerde sarıkamışla ilgili tek cümle çıkmıyor arada yazılırsa kahraman türk askeri ruslarla kahramanca savaşıyor hatta oradan kafkasya'ya yürüyor deniyor oysa inanılmaz bir hezimet var ortada. bu gün askerine sahip çıkmayanlar eleştiriliyor ya bu bugünkü alışkanlığımız değil er dediğimiz çocukları dağ başında, çölde yapayalnız bırakmak.
neyse tahmini rakam 23 bin şehit. 9 bin esir bu esirler geri dönmedi. erzuruma geri ulaşanlar da orada hastalıktan öldü ama onlar bu rakamlara dahil değil hatta bunlar bizim rakamlarımız değil bunlar rus arşivinden çıkanlar.
bu 23 bin askere ne olduğunu ise aşağıdaki 8 dakikalık videoda görebilirsiniz. savaşmaya gittikleri düşman askeri tarafından gömüldüler. ayağında ayakkabı yok, üstü başı istanbul kışına bile uygun değil orada bırakılmış, terk edilmiş 23 bin asker. neden? ben sadece enver paşa'yı suçlamıyorum elbette bu çok sığ bir bakış olur ama devrin komutanlarının hataları da en az savaşlar kadar kayba sebebiyet vermiştir. tıpkı bugün basiretsiz yöneticilerin kararlarının verdiği gibi.
(link: https://www.youtube.com/watch?v=PxAEl8Jk6Ek video bu.) devamını da izlemek isterseniz izleyebilirsiniz bunu sadece askerin halini görmeniz için koyuyorum. rus askerleri araba araba taşıdıkları türk askerlerini gömüyor.
üzerine daha çok konuşulur ama 100 yıl konuşmuşuz hala gencecik hayatları heba edip gidiyoruz. hassasiyetleri olanlar için sarıkamış 'vatan millet sakarya' değil kişisel hırsların son noktasıdır.
narcisse