bayan değil kadın

1. merhaba sevgili süslüsözlük sakinleri.

biliyorum ki hepimiz burda bütün kozmetik bilgimizi kullanıp, süsümüzü püsümüzü ortaya dökeceğiz, yepyeni fikirler, öneriler alıp, bakımımıza bakım, güzelliğimize güzellik katacağız. bu minvalde, seksist bir yaklaşımda bulunmadan, sözlüğün genel kullanıcısının kadın olduğunu düşünmekte pek haksız sayılmam sanırım.

tam olarak bu yüzden, süs püs kozmetik güzellik kadar burdayız, biz de varız diyeceğimiz bi' kaç konuyu da şuracıkta bulunsun diye dile getirmek isterim ki, benim için oldukça önemliler.

dünya üzerinde iki ayrı cinsiyet var. biri erkek, diğeri ise kadın. hayır, bayan değil kadın.

doğmuş bebeğin, küçük çocukların cinsiyetini belirtmek isterken de kullandığımız iki sözcük var aslen, erkek ve kız değil, oğlan çocuğu ve kız çocuğu.

birbirimizi tanımıyorsak, birbirimize kibar bi' biçimde hitap etmek istiyorsak, bir erkeğe beyfendi, bir kadına da hanımefendi diyebiliriz, değil mi?

baylar ve bayanlar hitabı kulağımı tırmalamıyorken, kız mıdır kadın mıdır bilemem "bayan"ı kulaklarımı tırmalıyor benim. yeni evlenen komşumuzun kızı için, dün kızın düğünü şu günmüş vs diye konuşuluyorken, bir hafta sonra kendisinden kadın diye bahsetmeyi de hem gereksiz, hem komik buluyorum açıkçası.

aslında basit bir algıyla, geçmişten günümüze gelen, rahatça erkek diyebiliyorken "kadın" denmenin oldukça kaba sayıldığı, cinsiyet belirtirken bile erkeğin zıddı olarak kendi kendimize "bayan" demek zorunda bırakıldığımızı görmek lazım. evet belki tanımadığımız birinin bizden şu kadın/bu kadın diye bahsetmesi pek nazik değil, ama aynı şekilde şu-bu hitabıyla o erkek, bu adam diye bahsedilmesi de öyle. formal ortamlar için elimizde oldukça fazla hitap şekli var ki en basitinden beyfendi, hanımefendi, bey, hanım. bu kibarlık algısından dolayı bi' çok insan kadın hitabını kabul etmek istemiyor, bu şekilde seslenilmek onlara çok ağırmış gibi geliyor hatta, erkekler tuvaleti şurası derken, kadınlar demek çok ağır, hakaret duyulmuş gibi bi' ürperti yaratıyor bünyelerde.

saçma. saçmalığın daniskası. bu "kadın" denilmesinin kaba sayılmasını da, bundan bi' süre önce dile yerleştiren yine biz insanlarsak, ve artık kadının adı varsa, ve evlenip evlenmediğimize göre yani bir erkeğe göre konumlandırılmak istemiyorsak, önce kendi kadınlığımızı kabul etmemiz gerekiyor. bir kadına, kadın demek hakaret değildir. ben 23 yaşında bir kadınım, ve bir kadın benim yaşadığım toplumda da artık kadının adı olsun istiyorum.

2. yüz milyon kere çevremdeki kadınlara hatırlattığım kelime. bayan değil kadın!

3. türk toplumunda utanılan kelimelerin anlam değiştirmesi gibi bir durum var. o kelimeleri kullanmaktan kaçmak için elimizden gelen her şeyi yapıyor, takla üstüne takla atıyoruz.

örneğin "tuvalete gidiyorum" demek yerine "lavaboya gidiyorum" der bazı kadınlar. Niye? çünkü kadınlar işemez. ayıp. biz bitkiler gibi terleme yapan, narin varlıklarız. ya da başka bir örnek, meme kelimesi de erotik anlamlar çağrıştırdığından göğüs kelimesi ile tanımlanmaya başlamıştır o yağ dokusu.

"bağğyan" kelimesi ne tür sapıklıklardan korur? öncelikle bekaret mevzusundan. "kız mı, kadın mı bilemedikleri" dişileri tanımlarken, "sövöşmöş mö, sövöşmömöş mö, uu zekz." şeklindeki pis, sapıksal düşünceleden beyinlerini (beyin mi?) korumak için ikisini de tek potada eriten "bayan" kelimesinin arkasına saklanırlar.

“(…) ’kadın yanı’ demek hiç yakışık almazdı. Erkeğin bilinçaltı, ‘kadın’ kavramını öylesine kirletmiş ki, yüksek sesle ‘kadın’ dendiğinde sanki ona hakaret etmiş gibi hissediyor kendini. ‘Hanım yanı’ da olmuyor, ‘hanımeli’, ‘hanımgöbeği’ gibi, biraz daha kuştüysel çağrışımları var, otobüs kültürüne gitmiyor. Ama ‘bayan yanı’ deyince bir yandan sahip çıkılıyor ‘bayan’a ‘koruyucu’ tavır belirginleşiyor kelimenin bir türlü kurtulamadığı soğukluktan ötürü. Yani araya gerekli nesnellik ve soğukluk konmuş oluyor: ‘kadın’ın karmaşık dürtüsel potansiyeline karşı, ‘bayan’ın nötr soğukluğu. Bu soğukluk, ‘bayan’ın ‘yanı’nı da nötralize ediyor bir ölçüde. Dramatik cinselliği, gramatik cinse indirgiyor.” Murat belge'den. Özellikle ilk cümleye dikkat.

Bayan kelimesi naiftir, kadın kelimesi hin.

bayan korunmak kollanmak ister, kadın kendi kendisini korur zaten.

bayan çekingendir, kadın cevval.

gerçi ben bu iki kelimenin çekişmesinden tek bir güçlü kelimeyle kurtuluyorum: hatun. saygı duyduğum tüm kadınlara "hatun" diye hitap ederim.

Hatun, yönetimde en az hükümdar kadar söz hakkı bulunan.

4. istisnaları olan, çok takılmaması gereken durum.

tamam bağyan değil kadın da sokakta bir kadının arkasından pardon kadın bakar mısın da diyemezsin sonuç olarak.

bir de halkın zihniyeti "kadın" kelimesini kaba olarak nitelendiriyor. bunu aşamadıkça kadın bağyandır maalesef.

hitap olarak kullanılamaz kadın kelimesi. alternatif olarak hanımefendi, bayan. ama sıfat ve isimse kadın daha uygun.

mesela üniversitelerde asılan ilanlardaki "bayan ev arkadaşı" ibaresindeki bayan karalanır hep altına "bağyan değil kadın" yazılır. ama şöyle bir algı var sanki, bayan değil de kadın yazarsam çok marjinal algılanırım, çok uçarı insanlar arar ev arkadaşı olmak için falan.

ince konular...

5. Bu zamana kadar her yerde kullanılan ve aşina olduğumuz bu kelimenin son günlerde bu kadar tepki çekmesini anlamıyorum.Gerçekten kelime yapısından dolayımı, anlamı aslında argoda kotu bir tanımamı denk geliyor bilmiyorum nedenini?Bay ve bayan bana biraz kadının ve erkeğin toplumdaki zarif tanımlamaları gibi geliyor.İngilizcedeki Lady kelimesi tam olarak bayan kelimesine denk geliyor sanırım.Peki kim bunu bu kadar argo ve kaba hale getirdi de şuan hoşumuza gitmiyor? Sosyolojik kısmı baya bir derin...

6. (link: http://www.radikal.com.tr/yorum/bayan_degil_kadin_ama_neden-1177645 şu linkten) okunabilecek yazı konusu.

7. (link: http://m.haberturk.com/yasam/haber/927616-neden-bayan-degil-kadin "Neden bayan değil kadın?")

8. erkekler de oğlan denilmesinden hoşlanmıyor. takmayın bu kadar. oğlan artık onlara ne çağrıştırıyorsa..... kadın yada bayan denilse ne olur ki içinden küfrettikten sonra. saygı kelimelerle değil davranışlarla olur. adem ve havvadan bu yana kadın yeterince değer görmedi hala. kıyamete yaklaştık hala kadın sorun. biz hala insan olamadık bence. kadına değer verdiğimiz gün insan olacağız.

9. http://www.bayandegilkadin.com/

10. Erkeklerin değil de kadınların inatla bayan demesi beni daha da sinir ediyo. Hele "ben bi bayan olarak" diye cümleye başlamıyolar mı, cümlenin kalanının dinleyemiyorum bile.

Burda kastettiğim tabi ki ayrımın farkında olan insanlar. Yoksa annem de bi iki yıla kadr bayan derdi ama anlattıkç anladı ve o da artık kadın diye kullanıyo. Bu kadar zor olmasa gerek ha?