seni erkek gibi yetiştirdik

1. eskiden(ben bu cümleyi sorgulamadan önce) annemden her işimi kendim hallettiğimi, her işin altından kalkabildiğimi ve bunları "erkek" gibi yapabildiğimi düşündüğü için sürekli duyduğum cümle.

eminim her kadın hayatında bir şeyi "erkek" gibi yapabildiğini duymuştur.

peki neden "kadın" gibi yaptığını söylememiştir kimse ona.

kadın, erkeğin yaptığı şeyi yapmıştır işte, üstesinden gelmiştir. tek başına. kimseye ihtiyacı olmadan.

neden illa "erkek" gibi olmak zorundadır doğru olan şey?

"kadın" gibi yapılan kötü müdür?

bir erkeğe "kadın" gibi yaptın dendiğinde bu kötü ya da alçakça bir şey yaptığı anlamına mı gelir?

peki o zaman, neden?

2. Erkek gibi yetiştirmek değil de hayat şartları mecbur bıraktı diyelim. Babam öldükten sonra annem sürekli çalıştığı için ev işleriyle, kardeşimle ilgilenmek zorundaydım. Bir şeyleri öğrenmek zorundayım. Mecburiyetten 8 yaşında yaşıma göre olmayan çok şeyi öğrenmem gerekti.

3. " adam gibi " , " adam akıllı " , " adam olana bir söz yeter " , " erkekliğe sığmaz " , " erkek işi " , " erkek adamın oğlu olur " vb gibi şu an daha aklıma gelmeyen ama sayıca çok fazla olup dilimize yerleşmiş ifadeler. doğrudan cinsiyet eşitsizliğine vurgu yapan , bir tarafı yüceltirken diğer tarafı yerin dibine sokan cinsten söylemlerden. tıpkı erkek gibi yetiştirmek de olduğu gibi.

erkekler aralarında konuşurken farz edelim beğendikleri bir kızdan bahsediyorlar " off oğlum erkek gibi kız " derler bu bir beğenidir ifade olarak. aynı zamanda iyi bir şey anlamına da gelir burada bir problem yok.

ama bir de diğer açıdan bakalım. bu sefer bir erkekten bahsederken de kadına özgü bir ifade kullanıldığını varsayalım. " kadın gibi " ya da daha kaba tabirle " karı gibi " hatta " karı gibi kıvırtma bile derler. erkekliğe uygun bir hareketi olmayan biri için " ayy ne biçim erkek o öyle karı gibi " ya da çok sık kullanılan bir başka ifade de yine " karı gibi dedikodu yapma " dahası " karı gibi çocuk mu bakıyorsun? " gibi bir sürü örnek var daha da çoğaltmak mümkün tabii.

(bu arada yukarıda hiç mi hiç sevmesem de çok fazla bu ifadeyi kullandım farkındayım ama bilindiği üzere halk arasında en yaygın kullanım şekilleri bunlar maalesef.)

erkek fiziksel güç olarak bir kadından farklı ya da sadece o yönüyle üstünlük algısı oluşturuyor diye bu onu her anlamda öne çıkaracak , hep onu övüp kadını ve kadına dair her şeyi ikinci plana atacak , aşağılayacak ifadeler kullanmayı gerektirmiyor.

cinsiyetler arası eşitsizlik en basit şekliyle ele alındığında bu gibi söylemlerden doğuyor aslında. iş sadece bu tavrı hal ve hareketler yoluyla davranışlara yansıtmaya kalıyor bir tek.

4. toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin davranış kalıpları, sorumluluklar, dayatmalar, algıdaki ön yargılar ve seçimlerle ilgili, yaşadığımız coğrafyadaki durumu özetleyen cümle.

dünyada bu ayrımın yaşanmadığı bir medeniyet var mıdır bilmiyorum. belki masai yerlileri gibi ilkel topluluklarda görülmüyor olabilir, bununla ilgili bir etnik çalışmaya denk gelmedim ama bakmak lazım. geneli düşünürsek, yukarıdaki cümlenin haricinde milyon tane örnek bulabiliriz. bu roller hepimize çocukluğumuzdan itibaren irademiz dışımda öğretiliyor zaten, anaokullarında söylenilen çocuk şarkılarında bile karşımıza çıkıyor (link: https://www.youtube.com/watch?v=UNKdbUSUA4U 1) (link: https://www.youtube.com/watch?v=WPIU3ldEceg 2) gibi mesela... özellikle ilk şarkının ikinci kıtasında "erkek gibi yetiştirmek" konusunda örneğimiz de mevcut!

aslında dertli olduğum bir mevzu ve uzun tartışmalara da açık, fakat şimdilik çok da fazla dallandırıp budaklandırmadan keseyim. sadece başlığa kısa bir cevabım var, "e iyi bok yediniz!"

5. ben "kadın" gibi yetiştirildim. Gurur duyuyorum.

6. Güçlü ve hakkını savunabilecek şekilde yetişmiş kızlar için söylenen cümle. Sanki kendi ayakları üstünde durmak ve kendini korumak erkeklere özgü bir özellik gibi. Bu ve benzeri söz öbekleri dilde var oldukça kadınların erkeğe muhtaç güçsüz varlıklar olduğu subliminal mesaj olarak zihinlerimize yerleşiyor. Bir videoda görmüştüm hoşuma gitmişti "sevgi dilde başlar"

7. Bende erkek gibi yetiştirildim. İnşaat işlerinden tutun makine tamirlerine kadar ne biliyorsa banada gösterdi, öğretti babam. Amacı kendi ayakları üstünde durabilen, kimseye muhtaç olmayan bir erkeğin eline, sözüne kalmadan durabilen bir birey yetiştirmekti. Özellikle birey diyorum çünkü babam kadın erkek eşitliğine sonuna kadar inanıp bize bunu aşıladı. Erkek gibi yetiştirilme lafını ise çoğu insanın anladığının tersine sadece erkek yapabilir denilen her şeyi kadınında yapabileceğini belirtmek isteyen ama ülkemizin standartlarına takıldığı için bu halde kullanılan bir söz örneği olarak düşünüyorum.